ایرفا irfa rahbord journal راهبرد علمی پژوهشی پژوهشکده تحقیقات راهبردی علوم سیاسی مقاله علمی مجمع تشخیص مصلحت نظام

استراتژی نگاه به شرق ایران و نزدیکی چین و ایران: چشم انداز هند

نوع مقاله : Original Article

نویسندگان

1 گروه مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه مطالعات منطقه ای - دانشکده حقوق و علوم سیاسی - دانشگاه تهران

10.22034/irfa.2024.432772.1230

چکیده

در پی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران یا برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، سیاست‌گذاران ایرانی به‌تدریج از همکاری با شرق، ازجمله چین، حمایت کردند که با امضای 25 ساله ایران و چین به اوج خود رسید. با توجه به تغییر جریان دیپلماسی ایران به سمت همکاری‎های منطقه‌ای و نزدیکی روزافزون روابط چین و ایران، سؤال اصلی این پژوهش در مورد تأثیر نزدیکی چین و ایران بر روابط یا هند، یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری آسیایی ایران است. فرضیه اصلی بیان می‌کند که نزدیکی چین و ایران هند را به گسترش دامنه پروژه‌های ارتباطی خود از طریق ایران سوق داده است که در جهت مقابله با طرح کمربند و جاده چین در جنوب آسیا و آسیای مرکزی است.. نهادگرایی سازه‌انگاری توسعه‌یافته توسط هی به‌عنوان چارچوب نظری این پژوهش در نظر گرفته‌شده است. روش پژوهش نیز مبتنی بر روش کیفی و تحلیل گفتمان است تا بر روابط ایران و هند در چارچوب استراتژی نگاه به شرق ایران تمرکز کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که سیاست‌گذاران هندی از اصل واسودوا کوتومباکام در تعامل خود با ایران پیروی می‌کنند و به دنبال افزایش روابط ایران و هند در رقابت با چین از طریق انعقاد قرارداد استراتژیک و امنیتی بلندمدت هستند. با توجه به نقش تمدنی هند در آسیای مرکزی و پاسخ به حضور فزاینده چین در منطقه، هند اقدامات ملموسی مانند نهادینه کردن اجلاس هند و آسیای مرکزی در چارچوب چندجانبه و گنجاندن بندر چابهار ایران در راهگذر بین‌المللی شمال-جنوب را در پیش‌گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که بخش خصوصی همچنان حلقه ضعیف در زنجیره مجموعه دولتی-معبد-شرکتی حزب حاکم ملی‌گرای بی جی پی در رابطه با ایران است. هند همچنین در تلاش است تا از طریق قرارداد راهبردی بلندمدت، نهادینه‌سازی همکاری‌های امنیتی و تقویت مشارکت بخش خصوصی در پروژه چابهار، همکاری درازمدت دو کشور را تضمین کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات